Firenze, Borgo San Lorenzo, Villa Pecori Giraldi • May 19-June 14, 2018

زندگی در اقلیم گرم و خشک و گرمای سوزان آفتاب و بیابان های خشک چنان جلوه ای در ذهن ایرانیان ایجاد کرده که کویر را جایگاه دیوان و ددان می دانسته اند و بهشت را همیشه باغی سرسبز و خرم تصور کرده اند. از آن رو است که باغ ایرانی تداعی کننده بهشت است

هرودت آورده است که آناهیتا خدای آب نزد ایرانیان از آن رو مقدس است که آب های روان جاری می کند و سبزی و خرمی ایجاد می نماید و چون آب، پاک است نباید آلوده شود

برخی از مشخصه های مهم باغ ایرانی از منظر معماری عبارتند از

بخار آب حاصل از تابش نور خورشید در حوض یا استخر می تواند به خوبی از عهده تامین رطوبت در هوای خشک فلات ایران برآید و درختان نیز رطوبت موجود را در فضای محصور باغ حفظ می کنند. بدین گونه ارمغان این اقلیم متفاوت و مطبوع، تحمل گرمای تابستان و تنفس راحت تر است

از دیگر ویژگی های بصری قابل ذکر باغ ایرانی می توان به وجود هارمونی نرم رنگ های آبی لاجوردی و فیروزه ای و سبز در این اقلیم اشاره داشت. رنگ هایی که بعد از دیدن رنگ های گرم موجود در بیابان، و سپس . به طور کلی می توان گفت که دامنه رنگ در باغ های ایرانی، برخلاف معماری ایران که تنوع رنگی بالایی دارد، بسیار محدود است.ورود به فضای جدید از لحاظ تصویری تداعی کننده آب، خنکی و احساس آرامش هستند

این اهمیت ویژه در ادبیات و هنر نیز تجلی پیدا کرده است. همان طور که سهراب سپهری می گوید

در فرودست انگار، کفتری می‌خورد آب

یا که در بیشه دور، سیره‌یی پر می‌شوید

یا در آبادی، کوزه‌یی پر می‌گردد

آب را گل نکنیم

شاید این آب روان، می‌رود پای سپیداری، تا فرو شوید اندوه دلی

دست درویشی شاید، نان خشکیده فرو برده در آب

زن زیبایی آمد لب رود

آب را گل نکنیم

روی زیبا دو برابر شده است

چه گوارا این آب

چه زلال این رود

…

نمایشگاه برگزار شده در بخش سرامیک موزه “ویلا پکوری جرالدی” واقع در “برگو سن لورنزو” در واقع برگرفته از همین ایده است. نمایشگاهی که به منظور آشنایی با فرهنگ ایرانی و با توجه به احترام ویژه ایرانیان به آب با نگاه هنرمندانه و خوش ذوق خانم طناز لاهیجی در فلورانس ایتالیا برگزار گردید

هنرمند با در نظر گرفتن مناظر معماری، سعی در نمایش و بازآفرینی فضای تلطیف شده باغ ایرانی نموده است و از عناصری همچون کاشی های لعاب دار با همان رنگ آبی معروف ایرانی (لاجوردی) و فیروزه ای، آب نما با صدای فواره و درختانی که سخاوتمندانه باغ را در آغوش کشیده اند تا طراوت و صدای باد را در فضا طنین انداز کنند، بهره برده

تخته چوب های بریده شده در ابعاد مختلف مزین به رنگ و پوشانده شده با رزین شفاف، که با هوشمندی تمام طراحی و با وسواس آماده و در کنار هم چیده شده اند، همان حس کاشی را به بازدید کنندگان انتقال می دهد. حس ناب و تازه ای که بازتاب آن در نگاه مراجعه کنندگان موج می زند. قدم هایی که در ابتدا نا مطمئن بر روی کاشی ها برداشته شده و در ادامه با صدای آب به مرکز باغ فرا خوانده می شوند. کنجکاوی کودکانه خالصی که با دیدن ماهی های قرمز در حوض به اوج می رسد تا تمنای خنکی در اوج گرمای یک روز کویری را القا کند

یکی از کاربردهای رزین شفاف در معماری امروزی، به دلیل مقاومت بالای آن در برابر شکنندگی و خش افتادگی، استفاده به جهت کفپوش است. انتخاب این ماده توسط هنرمند به دلیل پوشاندن ضعف کاشی ها که همان شکنندگی و ظریف بودن آنهاست می باشد. طناز لاهیجی می گوید استفاده از مواد نو و تلفیق آن با روش های سنتی باعث طول عمر بیشتر و تقویت نقاط قابل بهبود، ضمن حفظ کیفیت محصول می گردد. تلفیقی از هنر امروزی با ذهنیت دیرینه و استفاده از فرهنگ نه تنها ایرانی، بلکه رم، یونان و مصر که از کاشی ها (گل پخته شده) استفاده می کرده اند

نمایشگاه مذکور از 19 می تا 14 ژوئن در موزه مذکور به نمایش گذاشته شده اند و برای بازدید عموم آزاد است. و بنا به درخواست مدیر محترم موزه “ویلا پکوری جرالدی” برای مدت طولانی تری در مجموعه خواهد ماند

منابع

نعیما، غلامرضا؛ “باغ های ایران” انتشارات پیام، 1395

پیرنیا، محمد کریم؛ “باغهای ایرانی” نشریه آبادی شماره 15. مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران، 1373

منصوری، سید امیر؛ “درآمدی بر زیبایی شناسی باغ ایرانی” مجله باغ نظر، 1384

“پردیس” لغت‌نامه دهخدا

لینک رویداد

عکاس و نویسنده: رضا اعلایی فر